عشقی فراسوی تفاوت‌های نسلی: نگاهی به رمان «به نام پدر، به نام زندگی» اثر ویلیام وارتن

کلیات

نام اثر و نویسنده: «به نام پدر به نام زندگی» اثر ویلیام وارتن (آمریکا)

عنوان اصلی: Dad

زبان اصلی: انگلیسی

صفحات: 585

سال اولیۀ انتشار: 1981

معرفی رمان «به نام پدر به نام زندگی»

قبلاً در مطلبی دربارۀ ویلیام وارتن نوشتم، نویسنده‌ای که آثارش رنگ‌وبوی خاص خود را دارد. حالا در این مطلب قصد دارم چند کلمه‌ای از یکی از بهترین آثار او بنویسم.

«به نـام پدر به نـام زندگی» دومین رمان ویلیام وارتن است و (پس از «پرنده‌باز» و «نیمه‌شبی آرام») سومین رمانی که از این نویسندۀ زبردست آمریکایی به فارسی ترجمه و منتشر شده است. به قول یکی از منتقدان نیویورک تایمز، نویسندۀ خوب آن است که بتواند موفقیت اولین شاهکارش را تکرار کند و این شاید بهترین توصیف برای رمان «به نام پـدر به نـام زندگی» باشد، چون پس از موفقیت چشمگیر رمان «پرنده باز»، دومین اثر وارتن یعنی رمانی که در این مطلب قصد معرفی‌اش را دارم نیز با همان قدرت قلم نوشته شد و مورد استقبال قرار گرفت.

ویلیام وارتن در این اثر نشان داده که مضمونی کلیدی در آثارش وجود دارد: لذت و درد همزمان کنار آمدن با واقعیت‌های زندگی. این درون‌مایه در رمان «به نام پـدر به نام زنـدگی» نیز همچون «پرنده‌باز» با مهارت تمام به نمایش گذاشته شده است.

خلاصۀ داستان «به نام پدر به نام زندگی»

راوی این داستان جان تریمانت است، هنرمند آمریکایی 52 ساله‌ای که سال‌هاست با همسر و فرزندانش در پاریس زندگی می‌کند. ماجرا از آنجا شروع می‌شود که جان تلگرامی دریافت می‌کند مبنی بر اینکه مادرش دچار حملۀ قلبی شدید شده است. مادرش تا حدی بهبود می‌یابد، اما پدرش نیز در همان دوره دچار بیماری می‌شود و کم‌کم سلامت جسمی و ذهنی خود را از دست می‌دهد.

جان تریمانت در این سفر ماجرا هم باید در رابطۀ خود با پدرش بازنگری کند و هم در رابطه‌ای که خودش به‌عنوان پدر با بیلی، پسر جوانش دارد.

ویژگی جالب این رمان آن است که در روایت جان تریمانت، با عمیق‌ترین لایه‌های ذهن یک انسان زیر بار سنگین واقعیت‌های زندگی آشنا و همراه می‌شویم، مردی که باید در جایگاه‌های مختلف، خود را با واقعیت وفق دهد، در جایگاه پسر، در جایگاه پدر، در جایگاه برادر و …

دیگر نکتۀ شایان‌ذکر دربارۀ رمان «به نام پدر به نام زندگی» این است که لابه‌لای فصل‌های مربوط به روایت جان تریمانت، بعضی فصل‌ها را پسرش بیلی روایت می‌کند که تفاوت دیدگاهش با جان نسبت به همان رویدادها بسیار جالب است و به‌شکلی بعضاً طنزآلود حقایقی را دربارۀ تفاوت نسل‌ها نشان می‌دهد.

مضامین

علاوه بر روابط پدران و پسران و تفاوت نسل‌ها، از دیگر درون‌مایه‌های این رمان می‌توان به بیماری و زوال و پیری اشاره کرد. وارتن تصویری تلخ از این واقعیت‌ها نشان می‌دهد که مستلزم کنار آمدن با پزشکان بی‌احساس، کم‌طاقتی در برخورد با مشکلات، لزوم هوشیاری همیشگی و بدتر از همه، گریزناپذیری این فرایند است.

اقتباس سینمایی

فیلم برگرفته از این رمان (با عنوان «پدر» Dad) در سال 1989 منتشر شد. کارگردان این فیلم گری دیوید گلدبرگ است و بازیگرانی همچون ایثن هاک و جک لمون در آن ایفای نقش می‌کنند. نظر شخصی‌ام این است که گرچه این فیلم به‌نسب اثر خوبی است و بی‌شک یک بار ارزش دیدن دارد، با توجه به تغییرات زیادی که در داستان و شخصیت‌ها ایجاد کرده، از جذابیت اثر اصلی کاسته و نتوانسته حق مطلب را دربارۀ این شاهکار ادا کند.

ترجمۀ فارسی «به نام پدر به نام زندگی»

در ترجمۀ این اثر، علاوه بر دقت در برگردان معنای تک‌تک جملات، توجه ویژه‌ای نیز به سبک و لحن شخصیت‌های مختلف، به‌خصوص دو راوی (جان و بیلی) داشته‌ام، به‌طوری که یک‌به‌یک واژگان با توجه به سن و شخصیت هر کاراکتر برگزیده شده‌اند. این کار مستلزم چند بار خواندن این اثر نسبتاً طولانی به منظور آشنایی هرچه بیشتر با یکایک شخصیت‌ها بود، اما حاصل کار ارزش آن را داشته و آن چیزی که مدنظرم بود از آب درآمده است. امیدوارم مورد پسند خوانندگان محترم نیز واقع شود.

این اثر با همکاری انتشارات خوب و با اخذ مجوز قانونی از ناشر آمریکایی به چاپ رسیده و هم‌اکنون در فروشگاه‌های سرتاسر کشور به فروش می‌رسد.