راوی اثرات مخرب جنگ بر مردم: نگاهی به زندگی و آثار گونتر گراس، نویسندۀ آلمانی

کلیات

نام کامل: گونتر ویلهلم گراس

تولد: دانتسیگ، لهستان ، 1927

وفات: 2015

ژانر: رمان، شعر، نمایشنامه

الگوها: آلفرد دوبلین، هرمان ملویل، جان دوس پاسوس، فرانسوا رابله، والت ویتمن، یواخیم رینگل‌ناتس

آثار برجسته: «طبل حلبی»، «موش و گربه»، «سال‌های سگی»

معرفی گونتر گراس

گونتر ویلهم گراس رمان‌نویس، شاعر، نمایشنامه‌نویس و مجسمه‌ساز آلمانی بود که با اولین رمانش، «طبل حلبی» (1959) به نمایندۀ ادبی نسلی از آلمانیان تبدیل شد که در دوران نازی بزرگ شدند و از جنگ جان سالم به در بردند. گراس در سال 1999 موفق به دریافت جایزۀ نوبل ادبیات شد.

گونتر گراس در نوجوانی به خدمت احضار شد و در سال 1945 به اسارت نیروهای آمریکایی درآمد. او را در آوریل 1946 آزاد کردند و در دهۀ 1950 بود که نویسندگی را آغاز کرد.

چنان‌که قبلاً گفته شد، مشهورترین اثر او «طبل حلبی» است که از آثار برجستۀ رئالیسم جادویی اروپا محسوب می‌شود. این اثر همراه با «موش و گربه» و «سال‌های سگی» جمعاً «سه‌گانۀ دانتسیگ» نامیده می‌شوند. در اکثر آثار گونتر گراس، تمایلات سیاسی چپ‌گرایانه مشاهده می‌شود. او که در تمام عمر مرتب پیپ می‌کشید، سرانجام در سال 2015 بر اثر سرطان ریه درگذشت.

مروری بر آثار گونتر گراس

گراس در سال 1956 به پاریس رفت و رمان «طبل حلبی» را نوشت. این رمان پیکارسک که سبک‌های متنوعی در نوشتار آن به کار رفته، تجربیات فردی را به شکلی اغراقی و عجیب جلوه می‌دهد، تجربیاتی همچون نازی‌سازی خانواده‌های معمولی، فجایع سال‌های جنگ، ورود روس‌ها و … اقتباس سینمایی «طبل حلبی» نیز با موفقیت چشمگیری روبه‌رو شد و توانست در سال 1980 اسکار بهترین فیلم خارجی را از آن خود کند. پس از آن رمان حماسی «موش و گربه» (1961) و «سال‌های سگی» (1963) منتشر شدند.

از دیگر آثار او که اکثراً سیاسی هستند می‌توان به «بی‌حسی موضعی» (1969) اشاره کرد که اعتراضی علیه جنگ ویتنام است. همین‌طور «کفچه‌ماهی» که حکایتی طنز است از جنگ میان مردان و زنان از عصر حجر تا به امروز. رمان «ماده‌موش» (1986) تصویری از پایان نسل بشر است که الهام‌گرفته از ترس گراس از هلوکاست هسته‌ای و فاجعۀ زیست‌محیطی بود.

مضامین آثار و سبک ادبی گونتر گراس

یکی از درون‌مایه‌های ثابت آثار گراس جنگ جهانی دوم و اثرات آن بر آلمان و آلمانیان است. در آثار او، دغدغۀ گروه‌های به‌حاشیه‌رانده نیز مشاهده می‌شود که به‌عنوان نمونه می‌توان به شخصیت اسکار ماتسرات، کتولۀ رمان «طبل حلبی» اشاره کرد که در ایدئولوژی نازی، بدنش را شایستۀ حیات نمی‌دانند.

سبک ادبی او آمیزه‌ای است از مؤلفه‌های رئالیسم جادویی که شامل ادغام عناصر خود‌زیست‌نگاشتی رئالیستی با راویان غیرقابل‌اعتماد و رویدادها و پیشامدهای خیالی است و با زبانی کنایی، نقد اجتماعی خود را رقم می‌زند.

 اگر هریک از آثار گونتر گراس را خوانده‌اید، نظراتتان را با ما در میان بگذارید.